– Nauka potrzebuje własnej formuły opowieści. Będziemy jej szukać – zapowiadają organizatorzy. Przegląd Filmów o Nauce KOKON pomyślany jest więc jako wydarzenie, czyli przestrzeń, w której film lub esej filmowy jest początkiem rozmowy i spotkania, inspiracją do dyskusji, a nie wykładem na temat.
– Zależy nam, żeby pokazać, że nauka jest bardzo ważną częścią opowieści o świecie, tym współczesnym, tym historycznym, ale też, a może przede wszystkim, o tym przyszłym. Nauka nie hermetyczna, ale otwarta na odbiorcę-widza, na jego potrzeby, ale i możliwości percepcji – tak ideę filmowego przeglądu tłumaczy jego pomysłodawca i organizator, czyli Centrum Współpracy i Dialogu UW.
W ramach przeglądu pokazane zostaną filmy fabularne, dokumentalne, edukacyjne oraz formy eksperymentalne – esej filmowy. Wśród nich filmy nagrodzone na wielkich festiwalach – MFF Locarno, FPFF w Gdyni, IDFA Amsterdam czy nominowane do Oscarów. Po każdym pokazie odbędzie się dyskusja z sesją Q&A. Zapowiadają się fascynujące spotkania z wybitnymi postaciami ze świata filmu, nauk ścisłych, przyrodniczych i humanistycznych, rozmowy o kondycji świata i miejscu człowieka w otaczającej nas rzeczywistości.
Trzy bloki każdego dnia
Każdy z trzech dni KOKON-u składa się z trzech bloków. Pierwszy to warsztaty scenariopisarskie – 2,5-godzinne zajęcia prowadzone przez filmowców dla studentów UW (obowiązują zapisy). Blok drugi tworzą krótko- i średniometrażowe filmy dokumentalne – o nauce i jej konsekwencjach. Blok trzeci to pokaz dnia – wydarzeniem kulminacyjnym jest projekcja pełnometrażowego filmu fabularnego lub dokumentalnego oraz spotkanie ze znanymi postaciami filmu, nauki, literatury, sztuki. Każdy dzień ma swoje hasło przewodnie. Słowa-klucze to w kolejności: EKSPERYMENT, ZIEMIA, CZŁOWIEK.
Wydarzenie otworzą w środę Kanclerz Uniwersytetu Warszawskiego Robert Grey, Filip Marczewski – przedstawiciel Szkoły Wajdy oraz reżyser, scenarzysta, producent filmowy Krzysztof Zanussi.
Dzień pierwszy – Eksperyment
Na początek warsztat z podstaw scenariopisarstwa: Jak napisać scenariusz naukowy i dlaczego warto się tego uczyć? Zarejestrowane osoby (warsztaty jedynie dla studentów Uniwersytetu Warszawskiego) dowiedzą się, co to jest logline i jaka droga prowadzi od pomysłu do draftu scenariusza, co to jest treatment i czym się różni od synopsisu? Każdy uczestnik przygotuje i zaprezentuje pitch projektu. Warsztaty poprowadzą: dr Ariadna Lewańska, scenarzystka z Uniwersytetu Warszawskiego oraz Bartosz Staszczyszyn, scenarzysta ze Szkoły Filmowej w Łodzi/Gildii Scenarzystów Polskich.
Na blok krótkich filmów o nauce i jej konsekwencjach złożą się: Komputery, w reż. K. Zanussiego (1967, 12 min) oraz Solaris mon amour, w reż. K. Mikurdy (2023, 47 min). „Komputery” to film obrazowo wyjaśniający zasady systemu dwójkowego, który jest podstawą działania maszyn cyfrowych (w roli wykładowcy – Marek Piwowski). „Solaris mon amour” natomiast jest dokumentem found footage inspirowanym „Solaris” Stanisława Lema. To osobista opowieść o stracie, żałobie i pamięci, składająca się z fragmentów 70 filmów wyprodukowanych przez Wytwórnię Filmów Oświatowych w Łodzi w latach 60.
W sesji Q&A udział wezmą Kuba Mikurda, reżyser ze Szkoły Filmowej w Łodzi i dr hab. Żaneta Nalewajk-Turecka, prof. ucz., historyczka literatury, komparatystka z Uniwersytetu Warszawskiego. Aby wziąć udział w pokazie, należy zgłosić udział – formularz dostępny jest na stronie cwid.uw.edu.pl.
Pokazem otwarcia będzie Iluminacja w reż. K. Zanussiego (1973, 92 min). Projekcja będzie mieć miejsce w sali widowiskowej BUW (godz. 18.30-21.45), obowiązują zapisy.
To bodaj najwybitniejszy w polskiej kinematografii esej filmowy łączący wątki fabularne, dokumentalne, ale też komentarz naukowy. Pytania o sens nauki i odpowiedzialność naukowca łączą się z filozoficznymi poszukiwaniami absolutu oraz eksperymentami medycznymi i fizycznymi. W prologu filozoficzny sens słowa iluminacja wyjaśnia profesor Władysław Tatarkiewicz.
Po projekcji organizatorzy zapraszają na Q&A z udziałem Krzysztofa Zanussiego, reżysera, scenarzysty, producenta filmowego, dr hab. Joanny Golińskiej-Pilarek, prof. ucz., filozofki z Uniwersytetu Warszawskiego oraz prof. dr hab. Krzysztofa Meissnera, fizyka teoretyka, popularyzatora nauki z Uniwersytetu Warszawskiego.
Dzień drugi – Ziemia
Jeden z najbardziej palących problemów to katastrofa klimatyczna. Znalezienie odpowiedniego języka może być kluczem do zrozumienia tego, co dzieje się z naszą planetą.
W bloku pierwszym przewidziano w czwartek warsztat scenariopisarski „Gdzie szukać i jak „napisać” bohatera filmowego naszych czasów?”. Warsztat obejmuje podstawy kreacji postaci pierwszoplanowej w scenariuszu filmu fabularnego, czyli protagonisty. Uczestnicy poznają metody konstrukcji bohatera i sposób jego funkcjonowania wobec antagonisty. Warsztat poprowadzą Wojciech Marczewski, reżyser, scenarzysta, nauczyciel akademicki ze Szkoły Wajdy oraz Maciej Marczewski, scenarzysta, reżyser, aktor – także Szkoła Wajdy. Warsztaty przeznaczone są dla studentów Uniwersytetu Warszawskiego; aby wziąć udział, trzeba się zapisać.
Krótkie filmy o nauce i jej konsekwencjach to Gruba Kaśka – reż. J. Pełka (2019, 14 min) oraz Można panikować – reż. J. L. Ramsey (2020, 59 min). Oba ostrzegają przed zagrożeniami. W warszawskiej „Grubej Kaśce” wodę filtruje osiem małży. Życie milionów ludzi w mieście zależy od nich. Reżyserka opowiada jednak nie tylko o zawiłościach systemu wodociągowego stolicy. Opowiadając o małżach ostrzegających nas przed skażeniem wody, z poczuciem humoru przedstawia relację między przyrodą, techniką i ludzkością. W przepełnionym nostalgią „Można panikować” przed konsekwencjami naszych działań ostrzega naukowiec Uniwersytetu Warszawskiego – profesor Szymon Malinowski.
Po projekcji odbędzie się Q&A z udziałem Katarzyny Malinowskiej, producentki kreatywnej ze Studia Munka SFP oraz prof. Szymona Malinowskiego, fizyka atmosfery z Uniwersytetu Warszawskiego. Aby uczestniczyć w pokazie, należy zgłosić swój udział – formularz, przez który można się zapisać jest dostępny na stronie cwid.uw.edu.pl
Pokazem dnia będzie Simona w reż. N. Korynckiej-Gruz (produkcja z 2022 r.), film o legendarnej badaczce, która żyła w otoczeniu zwierząt w Puszczy Białowieskiej. Kim naprawdę była Simona Kossak? Dlaczego uciekła od rodziny – słynnego rodu Kossaków? Jak wyglądało życie pierwszej polskiej ekolożki-aktywistki w latach 70.? Unikalne, często prezentowane po raz pierwszy w filmie, zdjęcia i nagrania z archiwum Simony oraz jej partnera Lecha Wilczka pozwalają nam doświadczyć życia z dala od cywilizacji, zobaczyć Puszczę Białowieską jako unikatowy na skalę światową ekosystem, ale też pomagają zrozumieć, że na Ziemi jesteśmy tylko współlokatorami.
W sesji Q&A po projekcji udział wezmą: dr hab. Aleksandra Jakóbczyk-Gola, historyczka kultury z Uniwersytetu Warszawskiego, dr inż. Wojciech Kędziora, leśnik ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego oraz Anna Gutowska, kierowniczka sekcji developmentu z Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych w Warszawie. Na projekcję w sali widowiskowej BUW (godz. 19-21.45) obowiązują zapisy.
Dzień trzeci – Człowiek
Choć żyją jeszcze ostatni świadkowie wielkich konfliktów XX wieku, to znowu żyjemy w cieniu wojny, w epoce przedwojennej. Każda autorytarna władza zdaje się karmić nieciągłością naszej pamięci.
Trzeci dzień przeglądu otwiera warsztat scenariopisarski „Jak pisać scenariusz oparty na faktach?”. Wydarzenie jest połączeniem formy warsztatowej i case study filmu „Na żywo” według scenariusza i w reżyserii Mary Tamkovich. Reżyserka opowie o swoich doświadczeniach w pisaniu scenariusza opartego na prawdziwej, współczesnej historii. Czym różni się narracja dokumentalna i fabularna oparta na faktach. Prowadzenie: Mara Tamkovich, reżyserka, scenarzystka. Warsztaty dla studentów Uniwersytetu Warszawskiego; aby w nich uczestniczyć, trzeba się zapisać.
Krótkie filmy o nauce i jej konsekwencjach reprezentować będą filmy złotej ery polskiego dokumentu, dwie nominacje do Oscara. 89 mm od Europy Marcela Łozińskiego (1993, 12 min) i Królik po berlińsku Bartosza Konopki (2009, 51 min). Miejscem akcji „89 mm od Europy” jest przejście graniczne w Brześciu między Polską a Białorusią, gdzie przestawia się pociągi z Europy na tory szersze o 89 mm. Nadjeżdża ekspres Paryż-Moskwa. Wagony wraz z pasażerami zostają uniesione do góry, wymienia się podwozia. Międzynarodowa publiczność leniwie przygląda się pracującym robotnikom. Za chwilę pociąg ruszy dalej. Robotnicy czekają na następny transport. To wszystko. Tę codzienną sytuację Marcel Łoziński opowiada w sposób przykuwający, z wykorzystaniem kinowego suspensu. „Królik po berlińsku” z kolei to historia muru berlińskiego widziana z perspektywy mieszkających tam królików. W 1961 roku zwierzęta zostały uwięzione w pasie zieleni dzielącym Berlin Wschodni od Zachodniego. Przebywały tam aż do zburzenia muru w 1989 roku.
Po projekcji organizatorzy zapraszają na Q&A z udziałem dr hab. Michała Bilewicza, prof., ucz., psychologa społecznego z Uniwersytetu Warszawskiego, Bartosza Konopki, reżysera, filmoznawcy oraz Michała A. Zielińskiego, scenarzysty. Aby wziąć udział w pokazie, należy zgłosić swój udział (formularz dostępny na stronie cwid.uw.edu.pl).
Na zamknięcie, trzeciego dnia przeglądu pokazem dnia będą Pociągi w reż. M. Drygasa (2024). Film dokumentalny „Pociągi” rozpoczyna się cytatem Franza Kafki: „Jest mnóstwo nadziei. Nieskończona ilość nadziei. Ale nie dla nas”. Ten dokument found footage tworzy zbiorowy portret ludzi w Europie XX wieku, uchwytując ich nadzieje, pragnienia, dramaty i tragedie. Sceny pokazujące lokomotywy parowe i wagony kolejowe w trakcie montażu wydają się celebracją ludzkiej pomysłowości i pracy. Ludzie ubrani w odświętne stroje wyruszają w podróż koleją. Ale te radosne sceny ustępują miejsca transportowi wojskowemu: żołnierze są rozmieszczani na linii frontu – szybko po nich następuje procesja jeńców wojennych.
Do sesji Q&A zaproszeni zostali: dr hab. Roman Chymkowski, antropolog, socjolog kultury z Uniwersytetu Warszawskiego, Rafał Listopad, montażysta, wykładowca akademicki ze Szkoły Filmowej w Łodzi, Krzysztof Rak, scenarzysta, producent oraz dr hab. Magdalena Lubańska, antropolożka społeczna z Uniwersytetu Warszawskiego.
Ten pokaz (godz. 19-21.45, sala widowiskowa BUW) jest przeznaczony wyłącznie dla społeczności Uniwersytetu Warszawskiego. Aby wziąć udział, trzeba się zapisać.
Patronat honorowy nad Przeglądem Filmów o Nauce KOKON UW objął minister nauki i szkolnictwa wyższego, partnerami przeglądu są Wajda School oraz Gildia Scenarzystów Polskich. Patronat medialny objęły Serwis Naukowy UW oraz Akademickie Radio Kampus. Projekt komunikacji wizualnej wykonała Małgorzata Cichocka-Stelmaska.
Więcej szczegółów na: cwid.uw.edu.pl/projekt/kokon/
